Trên đường đến thành phố Krakow, miền nam Ba Lan, chúng tôi dừng chân thăm Trại tập trung Auschwitz-Birkenau năm xưa của Đức Quốc xã. Các bức ảnh tư liệu do mật vụ SS chụp năm 1944 kể lại câu chuyện địa ngục trần gian trong chiến tranh thế giới thứ Hai. Sau khi xuống tàu hỏa ở đây, người Do Thái theo lệnh xếp thành hai hàng, một hàng gồm phụ nữ, trẻ em còn hàng kia là những người đàn ông. Các bác sĩ và hộ lý của SS chọn trong mỗi hàng lấy những người khỏe mạnh, loại bỏ người già, người ốm và trẻ em. Những người được chọn để làm việc bị đưa vào các trại lao động khổ sai. Những người còn lại, thường chiếm 70 đến 75%, bị đưa đi thủ tiêu trong các phòng hơi ngạt. Các tài liệu ghi rằng, người Do Thái từ 393 thành phố và khu dân cư của Ba Lan bị dồn vào 480 chuyến tàu hỏa chở tới các trại tập trung. Có ít nhất 1,3 triệu người bị giết trong vòng 3 tháng, tức là khoảng 15.000 người bị giết mỗi ngày. Trong toàn chiến dịch diệt chủng Holocaust của trùm phát xít Hitler, gần 6 triệu người Do Thái đã bị giết.
Nước Đức tự coi mình là dân tộc thượng đẳng, có quyền thống trị toàn cầu, vì thế gây ra 2 cuộc đại chiến thế giới thứ Nhất và thứ Hai. Có người sợ rằng nếu không tiêu diệt tận gốc mầm mống hiếu chiến trong đặc tính dân tộc Đức, thì nhân loại có thể phải đối mặt với chiến tranh thế giới thứ Ba. Theo phân tích của A.P.Sheviakin về Lịch sử những âm mưu và phản bội (Nxb Veche- Matxcova 2003), ngay sau chiến tranh thế giới thứ Hai, tại vùng phía Tây nước Đức do Mỹ, Anh, Pháp chiếm đóng, kế hoạch Marshall được soạn thảo để tiến hành triệt sản bắt buộc đối với tất cả đàn ông Đức ở độ tuổi quân dịch bị nghi ngờ đã tham chiến. Vào cuối chiến tranh, nước Đức đã huy động tổng lực, thế nên những người ở độ tuổi quân dịch (từ 14 đến 60) đều phải tham gia lực lượng dân quân (folksturm), nghĩa là tất cả nam giới người Đức ở độ tuổi sinh sản đều sẽ bị triệt sản.
Nếu tính rằng nước Đức sau thua trận tràn ngập các đội quân chiếm đóng được tập hợp từ rất nhiều chủng tộc khác nhau như người Pháp gốc Angieri, người Anh ở thuộc địa A rập, người Mỹ da màu và gốc Do Thái…, thì có thể hiểu được ý đồ biến dân tộc Đức trở thành một chủng tộc hỗn tạp, từ đó trải qua vài thế hệ có thể sẽ tận diệt được hệ gien và đặc tính dân tộc Đức mà không nhọc công nhiều. May thay, Xtalin đã đứng ra ngăn chặn hành động tội ác này của kế hoạch Marshall bằng lời cảnh báo phương Tây rằng, nếu họ bắt đầu tiến hành triệt sản, Liên Xô sẽ khởi động một cuộc chiến tranh chống lại họ. “Oan oan tương báo” được hiểu là “oán thù không dứt”. Với 27 triệu người chết trong chiến tranh thế giới thứ Hai, Liên Xô có lý để trả thù phát xít Đức, nhưng Xtalin đã hành xử theo phương châm “oán thù nên cởi, không nên buộc”.
Các nước phát xít tưởng có thể dùng một tay che lấp bầu trời, kết cục ra sao ? Phát xít Đức diệt chủng người Do Thái, rồi dân tộc Đức suýt nữa bị diệt chủng bằng triệt sản. Phát xít Nhật gây chiến khắp châu Á- Thái Bình Dương, rồi Nhật Bản là quốc gia đầu tiên trên hành tinh này phải hứng chịu thảm họa bom nguyên tử. Từ những bài học đau đớn năm xưa, nước Đức hiện nay trở thành nòng cốt kiến tạo hòa bình, thịnh vượng của châu Âu; nước Nhật thực thi hiến pháp hòa bình, không bao giờ đưa quân đội ra nước ngoài tham chiến. Đó là những bài học chưa bao giờ cũ đối với bất cứ thế lực hiếu chiến nào, hiện tại và trong tương lai.