Nông dân thời hội nhập
Lớp tập huấn truyền thông cho cán bộ khuyến nông các tỉnh trung du Bắc Bộ đến thăm khi ông Nguyễn Hoàng Mạnh đang dùng máy đo độ pH kiểm tra nước trước khi tưới dưa lưới trong nhà kính. Chưa bao giờ được học định luật tối thiểu, nhưng ngày xưa đóng thùng đựng nước, ông Mạnh biết rõ, lượng nước trong thùng gỗ đầy hay vơi không phụ thuộc vào thanh gỗ cao nhất, mà chính bởi thanh gỗ thấp nhất. Rau quả ngon hay không đâu chỉ phụ thuộc vào các loại phân bón chủ lực như đạm, lân mà còn được quyết định bởi các nguyên tố nhỏ bé mà ông nghe người ta gọi là chất vi lượng. Tự tìm đọc trên mạng, người nông dân 60 tuổi này biết độ ẩm, ánh sáng, khoáng chất, phân bón đến đâu thì phù hợp với từng loại cây trồng. Ông dành dụm tiền mua các thiết bị đo đạc, học công thức pha trộn để cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây trồng thông qua hệ thống tưới nhỏ giọt tự động.
Để đảm bảo rau quả tuyệt đối sạch, ông Mạnh không dùng hóa chất diệt sâu bọ. Mắt lưới nhà kính cản sâu bọ xâm nhập đồng thời cũng cản thiên địch có ích. Những loài bọ siêu nhỏ chui được qua mắt lưới, vào trong nhà kính gặp môi trường thuận lợi, không có kẻ thù nên sinh sôi rất mạnh. Vì vậy, ông Mạnh phải kì khu đặt nhiều dải băng màu vàng sáng để dẫn dụ, dính bẫy côn trùng. Ưu việt như nhà kính cũng vẫn có hạn chế. Ông biết vậy nên dù nhà kính là môi trường lý tưởng nhưng không vì thế mà làm trái khung lịch thời vụ. Nhà kính của ông Mạnh mới chỉ chủ động giảm ánh sáng khi nắng gắt, chưa tăng sáng được khi trời âm u. Ông bảo khoa học công nghệ tinh vi đến đâu cũng phải nương theo tự nhiên chứ không thể chống lại tự nhiên.
Thương hiệu cho nông sản
Chưa một lần được đi nước ngoài, nhưng trang trại của ông Mạnh đã được đón nhiều chuyên gia nông nghiệp công nghệ cao từ Nhật Bản, Israel đến thăm. Người Nhật bảo, muốn làm nông nghiệp công nghệ cao, ít ra, ông phải biết mỗi mét vuông đất của mình bao gồm những chất gì. Cái đó ông Mạnh chưa làm được. Trồng dưa lưới, ông phải mày mò đến năm thứ ba mới thành công. Ông bảo đấy là hạn chế của nông dân mình, chẳng được học hành bài bản, thành công nhiều khi nhờ ăn may. Nông dân như ông tự học tự làm, gieo trồng được theo phương pháp thủy canh đã là ghê gớm lắm trong khi nông dân ở Nhật đã làm khí canh rồi. Cái ông có dồi dào nhất là nghị lực và niềm đam mê, đây là lời của chị Việt Hà, Trưởng phòng đào tạo Trung tâm khuyến nông tỉnh Phú Thọ. Chính nhờ nghị lực và đam mê của mình, ông Mạnh đã trở thành người nông dân đầu tiên tự xây dựng được nhà kính công nghệ cao tại Phú Thọ. Cũng nhờ đó, ông được Trung tâm khuyến nông tỉnh Phú Thọ hỗ trợ 70% kinh phí để xây dựng thêm các nhà kính khác.
Nhờ cán bộ khuyến nông, ông đã học hỏi được nhiều điều. Tỉnh Phú Thọ cũng đang giúp để sản phẩm của ông được công nhận theo tiêu chuẩn VietGAP (Vietnamese Good Agricultural Practices). Với quy mô hiện giờ, rau củ quả sạch của vợ chồng ông Mạnh bà Liên làm ra đến đâu, người ta mua hết ngay đến đó. Sản phẩm sạch dán tem nhãn Mạnh Liên luôn được các siêu thị ở Việt Trì đặt mua, cung không đủ cầu. Khi mở rộng sản xuất, thương hiệu sẽ là vấn đề sinh tử. Ông kể trước đây tiếng tăm ổi Mạnh Liên được nhiều người biết. Bây giờ ổi cằn cỗi, ông đã đốn bỏ, thế mà trên thị trường, người ta vẫn rao bán rất nhiều ổi mang tên Mạnh Liên. Vì thế ông phải lo xa cho thương hiệu rau củ quả sạch Mạnh Liên mà mình đã và đang dày công vun đắp.
Làm lớn mới có lãi
Bắt tay vào trồng các loại cây mới không dễ nhưng phải đón nhu cầu của người tiêu dùng để đổi mới. Đời sống khá dần, nhu cầu của người dân đã chuyển từ ăn no sang ăn ngon, ăn sạch. Thấy giống dưa Israel rất có sức mua trên thị trường, ông Mạnh đã thử nghiệm và trồng thành công trong nhà kính, mỗi cây cho 5kg quả. Chỉ tính riêng dưa chuột sạch, trừ chi phí đã cho lãi 20 triệu đồng/sào, gấp 40 lần so với trồng lúa. Trong con người chất phác của ông Mạnh, có một điều luôn mới là tư duy. Ông bảo ngay cả lợi nhuận thấp như trồng lúa, nhưng nếu trồng nhiều, thì vẫn có lãi. Mỗi nhà một vài mảnh ruộng như hiện nay thì đủ ăn đã là tốt rồi. Muốn giàu, phải làm ăn lớn. Cả tuổi thanh xuân, ông Mạnh dâng hiến cho đất nước. Về phục viên, người cựu binh này trăn trở tìm cách vượt khó làm giàu. Trước đây vùng đất bãi sông Hồng, người ta chỉ trồng ngô. Không hiệu quả, họ trả đất cho hợp tác xã. Thấy vậy, ông Mạnh mạnh dạn đấu thầu 25.000 mét vuông và dần dần gây dựng được cơ nghiệp hôm nay.
Ông Mạnh đọc báo, được biết, tại Hội nghị “Thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp”gần đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết mục tiêu ngành nông nghiệp trong thời đại 4.0 là Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp phải cùng nhau chung sức đầu tư vào nông nghiệp để đưa Việt Nam vươn lên vị trí hàng đầu thế giới về hàng nông sản. Trong các giải pháp, Chính phủ nhấn mạnh việc khẩn trương nghiên cứu cơ chế thí điểm về tích tụ, tập trung ruộng đất để có điều kiện làm ăn lớn. Ông biết quy mô của mình chưa có gì gọi là làm ăn lớn. Nhưng ông đã cố gắng, từ một nhà kính, làm thêm hai, từ hộ cá thể, ông thành lập Hợp tác xã rau củ quả sạch Mạnh Liên. Các thành viên Hợp tác xã được ông chia sẻ kinh nghiệm từng bước làm nông nghiệp công nghệ cao. Đặc biệt, họ học được ở ông niềm đam mê, sự quyết tâm và cách làm giàu. Đó cũng là con đường để những người nông dân chân lấm tay bùn trên miền đất trung du bước chân vào hội nhập.
Tự Thủy