BẢN TIN NGOẠI GIAO KINH TẾ
(Thứ Ba, ngày 1/10/2019)
***
Tin vắn
- Mỹ ban hành lệnh trừng phạt DN Trung Quốc vì vi phạm lệnh cấm vận Iran;
- ADB hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc;
- WTO xử Mỹ thắng kiện, cho phép áp thuế lên 8 tỷ USD hàng hoá EU;
- Trung Quốc tiếp tục tăng cường mua nông sản từ Mỹ;
- Hàn Quốc khó có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng 2,2% trong năm 2019;
- ADB dự báo Ấn Độ có thể tăng trưởng 7% trong 2020 nhờ các biện pháp kích thích kinh tế;
- Xuất khẩu hàng hoá của Campuchia sang Mỹ tăng gần 30% trong 7 tháng đầu năm;
- Sumitomo có kế hoạch mở rộng thêm các khu công nghiệp tại Việt Nam.
Bài phân tích/Tin chuyên sâu
- Kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh, các tổ chức nghiên cứu quốc tế nâng dự báo tăng trưởng cả năm 2019.
A. KINH TẾ THẾ GIỚI:
1. Mỹ:
- Chính phủ Mỹ đã ban hành lệnh trừng phạt một số doanh nghiệp vận tải Trung Quốc vì cáo buộc vận chuyển dầu mỏ Iran, vi phạm lệnh cấm vận của Mỹ đối với Tehran. Quyết định này có thể gây một số khó khăn tới kết quả đàm phán thương mại Mỹ - Trung. Cũng trong ngày 26/9, WTO đã xử Mỹ thắng kiện và cho phép Mỹ áp thuế lên 8 tỷ USD hàng hoá nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU) do các trợ cấp chính phủ đối với tập đoàn Airbus. Dự kiến EU sẽ có các hình thức trả đũa Washington, ví dụ áp thuế lên 4 tỷ USD hàng hoá nhập khẩu từ Mỹ. (Bloomberg, 26/9)
- Bloomberg đưa tin, Chính phủ Mỹ đang xem xét ban hành lệnh hạn chế các doanh nghiệp Mỹ đầu tư mua lại cổ phần của doanh nghiệp Trung Quốc, đồng thời hạn chế không cho Hoa Vi đăng ký giao dịch tại thị trường chứng khoán Mỹ. Chính quyền Washington đã lên tiếng phủ nhận thông tin này. (Bloomberg, 1/10)
- Đầu tư và tăng trưởng lợi nhuận của các tập đoàn tại Mỹ giảm sâu hơn so với những dự báo của các chuyên gia từ thời điểm quý II, gây nên những hoài nghi về một cuộc khủng hoảng sắp tới tại thị trường tài chính nước này. Hiện tượng này được cho là bắt nguồn từ những bất ổn bắt nguồn từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung mà chính quyền Tổng thống Trump khởi xướng từ năm 2017.
- Các công ty trong lĩnh vực Internet trị giá 2,1 nghìn tỷ USD trong nền kinh tế Mỹ. Do tốc độ tăng trưởng nhanh, các công ty trong lĩnh vực Internet đạt tổng giá trị 2,1 nghìn tỷ USD vào năm 2018, chiếm khoảng 10% tổng GDP của quốc gia này. (Reuters, 27/9)
2. Trung Quốc:
- Theo Bộ Tài chính Trung Quốc, nước này ủng hộ doanh nghiệp trong nước tiếp tục thu mua số lượng hàng nông sản từ Mỹ, như đậu nành, thịt lợn và các sản phẩm từ thịt lợn, phù hợp với nguyên tắc thị trường và quy tắc của WTO. Quốc vụ viện Trung Quốc sẽ tiếp tục miễn trừ thuế bổ sung áp vào các mặt hàng này của Mỹ. Chính phủ Trung Quốc tin rằng do Trung Quốc có nhu cầu lớn đối với nhập khẩu hàng nông sản chất lượng cao từ Mỹ, vì thế Trung Quốc mong muốn hai quốc gia cùng tạo điều kiện cho các mặt hàng xuất khẩu của bên còn lại, tạo điều kiện tăng cường cho hợp tác trong nhiều lĩnh vực. Reuters đưa tin, trong tháng 9/2019, Trung Quốc cũng đẩy mạnh thu mua đậu nành của Mỹ. (ĐSQVN tại Trung Quốc, 25/9)
- Trong báo cáo của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) ngày 25/9, GDP của Trung Quốc được dự báo sẽ tăng trưởng 6,2% trong năm 2019 và 6% năm 2020, thấp hơn so với các mức dự báo 6,3% và 6,1% được đưa ra hồi tháng 4/2019. ADB cũng đánh giá, nhờ chính sách tiền tệ từng bước được nới lỏng, chi tiêu chính phủ gia tăng và thị trường bất động sản được duy trì ổn định, kinh tế Trung Quốc sẽ duy trì tăng trưởng ổn định cho đến cuối năm 2019 và sẽ giảm nhẹ vào năm 2020. Đặc biệt, tiêu dùng trong nước vẫn sẽ là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế trong thời gian tới. Các nhà kinh tế ADB dự đoán Chính phủ Trung Quốc sẽ tăng cường sử dụng trái phiếu đặc biệt của chính quyền địa phương để thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng, song cảnh báo việc tích lũy nợ sẽ trở thành vấn đề khi chính quyền địa phương có nhu cầu chi tiêu cao nhưng doanh thu thấp. (ĐSQVN tại Trung Quốc, 25/09)
- Ngày 26/9 công ty Hoa Vi cho biết, công ty đã bắt đầu tiền hành nghiên cứu phát triển mạng 6G, thế hệ mạng tiếp theo của mạng 5G. Hiện mạng 5G cho phép người dùng truy cập dữ liệu với tốc độ cao và có khả năng hỗ trợ các công nghệ mới như xe không người lái. Mạng 5G đang được triển khai ở một vài thị trường như Hàn Quốc, Anh và Trung Quốc với tốc độ tương đối chậm. Mặc dù đã được tiến hành nghiên cứu, Hoa Vi cho biết phải mất khoảng 10 năm công nghệ 6G mới có thể được thương mại hoá. (CNBC, 26/9)
3. Khu vực châu Âu:
- Sau khi WTO chấp thuận yêu cầu đánh thuế hàng hóa EU của Washington, dự báo mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và EU giờ đây sẽ còn căng thẳng hơn nữa. Các nhà chế tạo EU hiện đã đang phải đối mặt các khoản thuế Mỹ áp đặt với mặt hàng thép và nhôm và lời đe đọa từ Tổng thống Donald Trump nhắm vào ô tô và phụ tùng ô tô. (Reuters, 26/9)
- Ngoại trưởng Luxembourg Jean Asselborn đã kêu gọi EU cấp thêm tài chính cho Thổ Nhĩ Kỳ để hỗ trợ các dự án cho người tị nạn Syria ở nước này. Theo thỏa thuận tị nạn được ký kết giữa EU và Thổ Nhĩ Kỳ hồi năm 2016, liên minh gồm 28 nước thành viên EU đã cam kết viện trợ 6 tỷ euro (6,6 tỷ USD) cho Ankara trong thời gian từ năm 2016 đến năm 2019 để cải thiện điều kiện sống của người tị nạn Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, cho đến nay, EU mới chỉ giải ngân cho Thổ Nhĩ Kỳ khoản viện trợ trị giá 2,57 tỷ euro. (Middleeastmonitor, 29/9)
- Hãng lữ hành lâu đời nhất thế giới Thomas Cook chính thức phá sản khi tuyên bố bước vào thủ tục thanh lý tài sản bắt buộc để trả nợ. Vụ việc khiến khoảng 600 nghìn du khách, trong đó có 150 nghìn người Anh, mắc kẹt ở khắp nơi trên thế giới. Chính phủ Anh ngay lập tức yêu cầu Cục Hàng không Dân dụng Anh (CAA) triển khai chương trình hồi hương trong hai tuần tới, bắt đầu từ ngày 23-9 đến 6-10 để đưa các công dân Anh về nước. Nguyên nhân được chỉ ra bao gồm sự thay đổi hành vi của khách du lịch trong thời đại công nghệ số; các thương vụ sáp nhập không hợp lý và phần nào đó là tiến trình Brexit tiếp tục bị trì hoãn. (Bloomberg, Business Insider, 22-25/9)
4. Nhật Bản và Hàn Quốc:
- Nhật Bản: Giới chuyên gia lo ngại thuế tiêu dùng tăng sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực lên kinh tế Nhật Bản bất chấp các bước chuẩn bị của chính phủ nước này, tương tự như năm 2014, khi tăng thuế tiêu dùng từ 5 lên 8%, kinh tế Nhật Bản tăng trưởng âm trong 2 quý liên tiếp. (Jiji, 30/9)
- Hàn Quốc: (i) Ngày 27/9, Thống đốc Ngân hàng TW Hàn Quốc (BOK) Lee Joo-yeol nhận định trong bối cảnh những rủi ro trong nửa cuối năm ngày càng tăng, Hàn Quốc khó có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2,2% trong năm 2019. Nguyên nhân đến từ các yếu tố bất ổn trong nước gồm có nền kinh tế trì trệ, đầu tư tăng chậm, xu thế tăng tiêu dùng thấp, tâm lý tiêu dùng suy giảm; và ảnh hưởng từ các yếu tố bất ổn bên ngoài như chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, Brexit, tình hình cung cấp dầu mỏ ở khu vực Trung Đông (Yonhap, 27/9); (ii) Ngày 30/9 tai Seoul, Hàn Quốc và Anh tổ chức lễ ký kết biên bản ghi nhớ (MOU) về việc thiết lập lập kênh "Đối thoại kinh tế cấp Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc - Anh" trước thềm Brexit. Kênh đối thoại nhằm thảo luận rộng rãi các vấn đề đa dạng như hợp tác kinh tế song phương, hợp tác đa phương, tình hình khu vực. (Yonhap, 30/9); (iii) Theo Bộ Công nghiệp, thương mại và tài nguyên, Hàn Quốc đã hoàn tất các quy trình phê chuẩn trong nước về Hiệp định thương mại tự do (FTA) Hàn Quốc –khu vực Trung Mỹ. Văn kiện sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/10, bắt đầu từ hai quốc gia Nicaragua và Honduras. (Yonhap, 30/9).
5. ASEAN và các nền kinh tế mới nổi
- Ấn Độ: (i) Theo một số chuyên gia, Ấn Độ có thể trở thành Đối tác chiến lược của Mỹ trong thời gian tới. Ấn Độ mặc dù không có nhiều tiềm lực kinh tế như Trung Quốc, nhưng nước này vẫn có khả năng trở thành một đối tác kinh tế của Mỹ trong khu vực đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung ngày càng leo thang. Theo nhận định của nhiều chuyên gia, việc Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp gỡ Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại Texas vào ngày 22/9 có thể là bước đầu đi đến một thoả thuận thương mại. (CNBC, 26/9); (ii) Theo ADB, kinh tế Ấn Độ có thể đạt mức tăng trưởng trên 7% vào năm 2020. Hiện tại, tăng trưởng kinh tế của quốc gia này bị chững lại, được dự báo chỉ đạt mức dưới 6% trong năm 2019 do các hoạt động tiêu dùng, đầu tư, các ngành lĩnh vực sản xuất và dịch vụ đều bị đình trệ. Tuy nhiên, những chính sách ưu đãi về thuế, cùng với làn sóng các công ty chuyển nhà máy từ Trung Quốc sang Ấn Độ có thể giúp quốc gia này đạt mức tăng trưởng nêu trên. Một số chuyên gia cũng hoài nghi liệu các nguồn thuế từ các công ty nước ngoài có giúp Ấn Độ bù đắp được nguồn ngân sách bị thâm hụt do các chính sách ưu đãi về thuế của nước này hay không. (CNBC, 26/9)
- Campuchia: Xuất khẩu hàng hoá của Campuchia sang Mỹ 7 tháng đầu 2019 đạt 2,75 tỷ USD, tăng 29,74% so với cùng kỳ năm 2018: nhập khẩu đạt 307 triệu USD, tăng 25,97%. Xuất khẩu hàng hoá Campuchia tiếp tục tăng do nước này vẫn được hưởng những ưu đãi thuế bằng không với các mặt hàng da giầy, túi xách du lịch. (ĐSQVN tại Campuchia, 25/9)
- Thái Lan: Bangkok áp dụng hàng loạt biện pháp nhằm tăng giá dầu cọ, bao gồm bắt buộc tất cả các trạm xăng trên toàn quốc bán diesel sinh học B10 thay cho loại B7 từ ngày 1/1/2020. Ngoài ra, nước này cũng thắt chặt các biện pháp chống buôn lậu dầu cọ đồng thời đẩy nhanh xuất khẩu dầu cọ thô, nhất là sang Ấn Độ. Tháng 8/2019, Nội các nước này đã thông qua gói ngân sách trị giá 1,93 tỷ USD dành cho các chương trình bảo đảm giá và trợ cấp đối với gạo và dầu cọ. (TTXVN, 25/9)
B. KINH TẾ VIỆT NAM:
- Theo Báo cáo “Bức tranh khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam 2019” do Cơ quan Thương mại và Đầu tư của chính phủ Australia (Austrade) công bố, hiện Việt Nam đang đứng thứ 3 ở Đông Nam Á về số lượng các doanh nghiệp khởi nghiệp. Dù xác nhận các startup có tiềm năng lớn để phát triển, báo cáo của Austrade cũng chỉ ra 5 thách thức cơ bản đối với hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam, gồm: khả năng tiếp cận tài chính; tài năng và kỹ năng điều hành; hệ sinh thái phân mảnh; khả năng nghiên cứu và phát triển; vấn đề sở hữu trí tuệ. (Báo Đầu tư, 24/9)
- Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản) có kế hoạch mở rộng thêm các khu công nghiệp (KCN) của hãng này tại Việt Nam. Hiện Tập đoàn này đang vận hành 3 khu công nghiệp tại Việt Nam với tổng cộng 190 doanh nghiệp hoạt động sản xuất, trong đó 90% là các doanh nghiệp chế tạo đến từ Nhật Bản. Ngoài ra, các tập đoàn hàng đầu Singapore như ROK Group, Grab hay NPark Singapore đã hé lộ những thông tin xúc tiến, hợp tác đầu tư vào Việt Nam trong thời gian tới. (TTXVN & Báo Đầu tư, 25-27/9)
C. TIN CHUYÊN SÂU
Kinh tế Việt Nam tăng trưởng 7,3% trong Quý 3/2019. (Bangkok Post, Vietnamnet, Báo Đầu tư, 30/9)
Kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh trong Quý 3/2019 chủ yếu đến từ tăng trưởng trong lĩnh vực xuất khẩu và sản xuất. Ngày 28/9, số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam cho thấy tốc độ tăng trưởng GDP trong quý 3/2019 đạt 7,31% so với cùng kỳ năm 2018, vượt qua dự báo 6,73% dự báo của Bloomberg, ghi nhận sự tăng vọt đáng kể so với 2 quý trước đó. Về tổng thể, kinh tế Việt Nam tăng trưởng với tốc độ 6,98% trong 9 tháng đầu năm 2019. Phát biểu với báo chí, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Việt Nam cho biết: “Lĩnh vực sản xuất và dịch vụ vẫn là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong 9 tháng đầu năm”. Kết quả này đạt được là nhờ sự vững vàng của lĩnh vực xuất khẩu và sản xuất, bất chấp chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và căng thẳng thương mại Nhật Bản-Hàn Quốc gây áp lực suy giảm tăng trưởng kinh tế khu vực và toàn cầu. Tổng cục Thống kê cũng cho biết, tăng trưởng sản lượng nông nghiệp trong 9 tháng đầu năm giảm từ mức 3,7% trong năm 2018 xuống còn 2,02%. Do hậu quả của dịch tả lợn châu Phi, số lượng lợn toàn quốc đã giảm 19%, từ đó khiến cho tăng trưởng sản lượng nông nghiệp nhìn chung sụt giảm.
Nhiều chuyên gia quốc tế đã nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam sau khi số liệu thống kê nêu trên được công bố vào cuối tuần vừa qua. Ngân hàng Citigroup nâng dự báo tăng trưởng GDP năm 2019 của Việt Nam lên 6,9% từ 6,7% trước đó. Các nhà phân tích của Maybank Kim Eng nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam cả năm nay lên 7%, từ mức dự báo tăng 6,8% đưa ra trước đây. Bên cạnh đó Viện Kế toán Công Chứng Vương quốc Anh và xứ Wales (ICAEW) dự báo kinh tế Việt Nam tăng trưởng ở mức 6,7% vào năm 2019, là nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á và trong ngắn hạn, tăng trưởng của Việt Nam dự kiến sẽ ở mức vừa phải 6,3% vào năm 2020 và trung bình 6%/năm trong giai đoạn 2020-2021.
Về CPI, theo bà Đỗ Thị Ngọc, Vụ trưởng Vụ Giá tiêu dùng, Tổng cục Thống kê, Việt Nam có thể duy trì mức lạm phát dưới 3% từ giờ cho tới cuối năm 2019, thấp hơn mức mục tiêu đề ra của chính phủ là do giá thực phẩm được duy trì ổn định./.
VỤ TỔNG HỢP KINH TẾ