Quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản được thiết lập từ khá sớm (21/9/1973) và kể từ đó cho đến nay, hai nước không ngừng củng cố, tăng cường hợp tác trên mọi lĩnh vực. Trong những năm gần đây, hai nước đã có những chính sách khuyến khích, thúc đẩy hợp tác sâu rộng giữa các bộ, ban ngành và địa phương. Tỉnh Phú Thọ - Việt Nam và tỉnh Nara - Nhật Bản đã thiết lập mối quan hệ dựa trên những nét tương đồng về văn hóa, lịch sử với những di sản văn hóa đặc sắc của hai dân tộc.
Phú Thọ là nơi phát tích, cội nguồn của dân tộc Việt Nam với Khu di tích lịch sử quốc gia Đền Hùng, hệ thống các Đền - Miếu gắn liền với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Những di sản văn hóa độc đáo, đặc biệt là Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và hát Xoan Phú Thọ cũng được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp.
Tỉnh Nara – Nhật bản thuộc khu vực Kansai nằm trên đảo Honshu, đảo lớn nhất Nhật Bản. Nara là một trong hai cố đô của xứ sở hoa anh đào, là nơi có nhiều di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận hơn bất cứ nơi nào khác ở Nhật Bản. Nara cũng được biết đến là nơi cội nguồn của đất nước Mặt trời mọc, với những nét văn hóa truyền thống đặc sắc, những công trình nghệ thuật mang đậm nét kiến trúc Phật giáo, những ngôi đền, chùa nổi tiếng của Nara đã thu hút hàng triệu lượt khách du lịch mỗi năm.
Nhân dịp Giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội Đền Hùng năm Ất Mùi 2015, đoàn nghệ thuật tỉnh Nara do Giáo sư Koji Sato, Hiệu trưởng trường Đại học Tenri dẫn đầu đã có buổi biểu diễn tại Trung tâm lễ hội Đền Hùng và Trường Đại học Hùng Vương.
Các nghệ sĩ đang biểu diễn âm nhạc Rin-yu-gaku tại sân khấu trung tâm Lễ hội Đền Hùng năm 2015
Rin-yu-gaku là một loại hình âm nhạc cung đình nổi tiếng, một nét đẹp văn hóa nghệ thuật truyền thống của Nhật Bản. Thể loại âm nhạc này ra đời và được hoàn thiện vào thế kỷ thứ mười một, đây là loại hình phức hợp các thể loại âm nhạc và nghệ thuật múa truyền thống bản địa. Rin-yu-gaku chịu ảnh hưởng không nhỏ của văn hóa Á châu - sự giao thoa các nền văn hóa từ các nước Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam. Đặc biệt, sự kết nối giữa Nhã nhạc Việt Nam và Nhật Bản bắt nguồn từ năm 736 khi một vị sư có pháp danh là Phật Triết - người xứ Lâm Ấp, xuất thân ở Huế khi đến tỉnh Nara đã truyền lại ca khúc “Rinyu hakkyoku” (8 khúc nhạc của Lâm Ấp). Bởi thế, chương trình biểu diễn âm nhạc Rin-yu-gaku lần này của đoàn nghệ thuật tỉnh Nara tại Phú Thọ trong khuôn khổ giỗ Tổ Hùng Vương – Lễ hội Đền Hùng năm 2015 được xem như một chuyến hành hương về cội nguồn, nơi sinh ra dòng nhã nhạc độc đáo này.
Ban nhạc Gagaku là một trong những câu lạc bộ sinh viên, tổ chức các hoạt động ngoại khóa của trường Đại học Tenri, được thành lập vào năm 1951 với mục đích nghiên cứu, học tập vui chơi và phục vụ để phổ biến âm nhạc Rin-yu-gaku. Ban nhạc Gagaku đã biểu diễn ở nhiều nước trên thế giới từ năm 1975 đến nay như: Hàn Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Hoa Kỳ, Indonesia, Singapore, Thái Lan, Nepal, Ấn Độ, Canada, Brazil, Colombia, Mexico, Trung Quốc, Đức, Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Vương Quốc Anh, Nga, Ukraine, Australia, Malaysia và Hà Lan...
Biểu diễn âm nhạc Rin-yu-gaku tại trung tâm lễ hội Đền Hùng năm 2015
Với hai chương trình biểu diễn tại trường Đại học Hùng Vương vào lúc 19 giờ 30 ngày 27/4 (tức ngày mồng 9/3 âm lịch) và tại sân khấu trung tâm của Lễ hội Đền Hùng vào sáng ngày 28/4 (tức ngày 10/3 âm lịch), các nghệ sĩ đã trình diễn một thứ âm nhạc Rin-yu-gaku đầy huyền ảo, đặc sắc với điệu múa uyển chuyển, nhịp nhàng theo tiếng nhạc vừa réo rắt, nỉ non vừa sâu lắng, nghiêm trang lại trầm hùng, đưa khán giả trở về với quá khứ xa xưa, như lạc vào vườn cổ tích ngàn năm. Trong âm nhạc Rin-yu-gaku, ta thấy có nhiều nét tương đồng với nhã nhạc cung đình của Việt Nam trước đây từ phối nhạc, vũ điệu, trang phục đến phong cách biểu diễn.
Nghệ sĩ Masamichi Oike hồ hởi cho biết: “Lần đầu tiên đến Việt Nam và lại được đến Phú Thọ trong mùa lễ hội như thế này tôi rất vui. Đặc biệt chương trình nghệ thuật Rin-yu-gaku có rất đông khán giả đến xem khiến những người nghệ sĩ như chúng tôi cảm kích và xúc động vô cùng. Nếu có cơ hội được đến Phú Thọ biểu diễn một lần nữa, chúng tôi rất muốn tham gia”.
Những hình ảnh, những âm điệu của âm nhạc Rin-yu-gaku như hiện lên và vang vọng mãi, chứa chất tình cảm của những người nghệ sĩ với du khách thập phương về trẩy hội, đặc biệt là trong tình cảm dạt dào của đất và người Phú Thọ. Chương trình nghệ thuật âm nhạc Rin-yu-gaku đã làm sinh động thêm và góp phần vào thành công của một lễ hội mẫu mực, an toàn, chu đáo và làm hài lòng tất cả các du khách khi hành hương về với Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm nay.
Lãnh đạo hai tỉnh Phú Thọ - Nara chụp ảnh lưu niệm cùng các nghệ sỹ Đoàn nghệ thuật Rin-yu-gaku
“Chương trình nghệ thuật rất hay và mới lạ, được nhiều người chú ý đến xem. Người dân chúng tôi rất mong muốn có nhiều đoàn nghệ thuật của các nước đến biểu diễn ở Việt Nam để nhân dân ta được thưởng thức nhiều hình thức nghệ thuật độc đáo của nước ngoài, đồng thời thông qua đó để chúng ta quảng bá, giới thiệu về văn hóa nghệ thuật, về đất nước và con người Việt Nam với bạn bè trên thế giới. Cá nhân tôi rất hài lòng với phần biểu diễn nghệ thuật Rin-yu-gaku đặc sắc này”. – Bác Nguyễn Tiến Nam (phường Nông Trang, Việt Trì) cho hay.
Chương trình giao lưu nghệ thuật thể hiện sự thân thiện, đầm ấm, thắt chặt thêm tình hữu nghị và thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai tỉnh Nara và Phú Thọ lên một tầm cao mới, như lời của Ngài Tsutomu Meada - Phó Tỉnh trưởng tỉnh Nara và ông Hà Kế San Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ: Hai tỉnh sẽ có những chương trình, kế hoạch cụ thể để tiếp tục trao đổi đoàn, giao lưu nghệ thuật đặc biệt là tỉnh Nara đang chờ đón những nghệ sĩ hát Xoan của Phú Thọ sẽ sang thăm quan, biểu diễn tại tỉnh Nara trong thời gian tới. Với mong muốn những nét tương đồng cả về nét văn hóa truyền thống và lịch sử, hai tỉnh Phú Thọ - Nara sẽ có nhiều hoạt động hơn nữa để quảng bá văn hóa, du lịch đến các nước trong khu vực và trên thế giới.
Xuân Nhuần