Đại thắng mùa xuân năm 1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Trong thành quả chung đó của Cách mạng nước ta ghi nhận đóng góp to lớn của Ngoại giao Việt Nam. Bộ Ngoại giao đã mở rộng quan hệ và tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc tế, đặc biệt là đấu tranh chính trị, đàm phán và ký các hiệp định về chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam…
Ngay sau khi hòa bình lập lại, cả nước tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, để thực hiện công tác quản lý lãnh sự, lễ tân đối với các chuyên gia nước ngoài đến từ Trung Quốc, Nga, Thụy Điển… năm 1976, Phòng Ngoại vụ trực thuộc UBND tỉnh Vĩnh Phú được thành lập. Đến năm 1979, Phòng Ngoại vụ phát triển thành Ban Ngoại vụ, rồi thành Ban Kinh tế đối ngoại năm 1982.
Năm 1997, thực hiện chủ trương tái cơ cấu chính quyền địa phương của Chính phủ, tỉnh Vĩnh Phú chia thành tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc, Ban Kinh tế đối ngoại sáp nhập vào Sở Kế hoạch và Đầu tư, đồng thời thành lập tổ Ngoại vụ, Phòng Ngoại vụ trực thuộc Văn phòng UBND tỉnh với nhiệm vụ tham mưu, giúp việc cho UBND tỉnh trong lĩnh vực ngoại vụ và quan hệ đối ngoại.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và yêu cầu hội nhập sâu rộng của đất nước, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác đối ngoại địa phương, UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành Quyết định số 2269/QĐ-UBND ngày 9/9/2013 thành lập Sở Ngoại vụ tỉnh Phú Thọ với số lượng cán bộ công chức ban đầu là 14 người, có chức năng tham mưu, giúp Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh về công tác đối ngoại Đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, thực hiện quản lý nhà nước về công tác ngoại vụ. Mặc dù mới được thành lập được 2 năm, được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Ngoại vụ Phú Thọ nỗ lực, khắc phục khó khăn để đưa công tác đối ngoại của tỉnh đáp ứng yêu cầu của công tác đối ngoại trong giai đoạn hiện nay, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Từ 14 cán bộ ban đầu, đến nay Sở đã ổn định bộ máy với 30 biên chế công chức, viên chức, 5 phòng chức năng và 01 Trung tâm. 100% cán bộ có trình độ từ đại học, gần 40% cán bộ có trình độ thạc sỹ và tiến sỹ.
Với mục tiêu tăng cường tình đoàn kết hữu nghị, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại, sở đã tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh tích cực đẩy mạnh quan hệ hợp tác quốc tế cấp địa phương về chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học kỹ thuật, du lịch… ký kết các biên bản ghi nhớ với các nước có quan hệ truyền thống trên tất cả các lĩnh vực như quan hệ hợp tác với tỉnh Nara (Nhật Bản) tỉnh Luông Nậm Thà (CHDCND Lào), thành phố Hwaseong (Hàn Quốc), tỉnh Sơn Tây (Trung Quốc); từng bước xây dựng, phát triển các mối quan hệ hợp tác quốc tế mới với các đối tác tiềm năng như: Ấn Độ, Ixarel, Hoa Kỳ … vì sự phát triển bền vững và thịnh vượng của mỗi bên, góp phần giữ gìn hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển và phồn vinh của khu vực châu Á – Thái Bình Dương và trên thế giới.
Cùng với công tác ngoại giao kinh tế, đối ngoại nhân dân, các hoạt động xúc tiến đầu tư; lĩnh vực viện trợ phi chính phủ nước ngoài được Sở quan tâm và đã có những bước tiến mới. Sau gần hai năm thành lập, kinh phí huy động từ hơn 30 tổ chức phi chính phủ, tổ chức quốc tế cam kết để triển khai các hoạt động dự án đạt gần 5 triệu USD, trung bình hàng năm đạt từ 3,5 - 4 triệu USD, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống cộng đồng.
Các hoạt động ngoại giao văn hóa quan trọng được UBND tỉnh giao cho Sở Ngoại vụ chủ trì, tổ chức triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh đã góp phần nâng cao vị thế đối ngoại của địa phương. Công tác tuyên truyền, trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của Di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO ghi danh: “Hát Xoan Phú Thọ” và “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được đẩy mạnh và đạt được những kết quả quan trọng. Bên cạnh đó, Sở cũng tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh tăng cường tuyên truyền đối ngoại theo chiến lược thông tin đối ngoại giai đoạn 2011 - 2020 của Bộ Chính trị và của Chính phủ, xuất bản Đặc san đối ngoại Phú Thọ định kỳ, cập nhật thường xuyên về hoạt động đối ngoại của tỉnh trên Trang tin thông tin điện tử của Sở, đẩy mạnh việc quảng bá về tiềm năng, thế mạnh của tỉnh nhằm mời gọi, thu hút đầu tư vào tỉnh. Hiện nay Phú Thọ hiện có 7 khu công nghiệp với diện tích trên 3.000 ha và 21 cụm công nghiệp với diện tích 1.000 ha được quy hoạch, đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư. Tính đến nay, Phú Thọ có 106 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài với tổng số vốn đầu tư đăng ký đạt 528 triệu USD và trên 320 dự án đầu tư trong nước với tổng số vốn đầu tư đăng ký trên 31 ngàn tỷ đồng.
Công tác quản lý lãnh sự của Sở được quan tâm. Hàng năm, Sở tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh cho phép hàng trăm lượt cán bộ công chức, viên chức đi công tác nước ngoài và hàng ngàn lượt người nước ngoài đến và làm việc tại tỉnh theo quy định của pháp luật. Đồng thời tham mưu kịp thời việc bảo hộ công dân của tỉnh khi có yêu cầu.
Sở đặc biệt coi trọng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, đảm bảo vừa có phẩm chất đạo đức tốt vừa có phong cách làm việc chuyên nghiệp, nhiệt tình, có năng lực, trình độ chuyên môn, giỏi ngoại ngữ; xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ hợp lý nhằm đáp ứng yêu cầu công tác đối ngoại trong thời kỳ đẩy mạnh hội nhập quốc tế. Chủ động trao đổi, phối hợp hoạt động với các sở, ban ngành, UBND các huyện, thành thị xây dựng chương trình hoạt động đối ngoại hàng năm, tạo sự thống nhất trong tham mưu chỉ đạo công tác đối ngoại. Chủ động phối hợp với các vụ, cục thuộc Bộ Ngoại giao và các đơn vị có liên quan triển khai có hiệu quả chủ trương, đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước trong thời kỳ mới, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao vị thế và hình ảnh của tỉnh.
Đảng và Nhà nước ta đang đẩy mạnh công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chủ động hội nhập quốc tế. Do đó, nhiệm vụ của ngành Ngoại giao nói chung và của các cơ quan ngoại vụ địa phương trong đó có Ngoại vụ Phú Thọ nói riêng thời gian tới bên cạnh những thuận lợi sẽ có những khó khăn, phức tạp. Trước những diễn biến khó lường và đổi thay trên thế giới, bên cạnh đó là những tranh chấp ở biển Đông. Thực hiện Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị về Hội nhập quốc tế, phát huy truyền thống 70 năm của Ngoại giao Việt Nam, Ngoại vụ Phú Thọ sẽ không ngừng phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực, kế thừa truyền thống tốt đẹp của ngành, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình. Qua đó tiếp tục phát huy tốt vai trò là “người mở đường tin cậy”, đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội địa phương, xây dựng quê hương Đất Tổ ngày càng phồn thịnh, xứng đáng là miền đất Tổ cội nguồn của dân tộc Việt Nam.
Đ.N.D