TÁC DỤNG PHỤ CỦA CÁI ÁC

Thời Chiến Quốc ở nước Ngụy có Phạm Chuy ôm hoài bão “định nước yên dân” nhưng vì nhà nghèo, không ai tiến dẫn, nên ông phải làm người hầu cho quan đại phu là Tu Giả. Có lần Tu Giả đi sứ, bị vua nước Tề chất vấn, không biết trả lời ra sao. Phạm Chuy đứng hầu bên cạnh đỡ lời giúp Tu Giả, nói năng mạch lạc đâu ra đấy khiến vua Tề mến phục. Vua Tề muốn mời ông ở lại nước Tề làm khách khanh, nhưng Phạm Chuy trung với chủ, trung với nước, quyết không nhận lời, chỉ nhận vò rượu vua ban thưởng.

Tu Giả ghen ghét tài năng của người đầy tớ, trong lòng rất tức giận. Khi về nước Ngụy bèn gièm với quan tướng quốc rằng tên đầy tớ Phạm Chuy có đem việc kín trong nước Ngụy bảo cho vua Tề nên được vua Tề ban thưởng. Tướng quốc nước Ngụy nghe xong tức giận, sai đánh Phạm Chuy gẫy răng, gẫy xương sườn nhưng vì ông trong sạch nên nhất quyết không chịu nhận tội.

Tin lời gièm của Tu Giả, tướng quốc sai lính đánh tiếp Phạm Chuy cho tới chết, rồi lấy mê cói cuốn cái xác, vứt vào chuồng xí. Lại bảo tân khách tiểu tiện, đại tiện lên mặt mũi của Phạm Chuy, chớ để cho ông được chết làm con ma trong sạch.

Nhưng trời chưa tuyệt người, nhờ nước tiểu của tân khách tràn trên khắp mình mẩy, Phạm Chuy hồi tỉnh, thều thào với tên lính canh xin được đưa về chết ở nhà. Trong khi người nhà khóc than tổ chức tang ma thì Phạm Chuy được bí mật đưa trốn sang nước Tần.

Thời chiến loạn, thua thắng quyết định bởi dùng người. Nhờ cạnh tranh giữa các quốc gia mà người tài có đất dụng võ. Nước Tần xa xôi hẻo lánh, của cải không thể so bì với các nước trung nguyên trù phú, nên rất chú trọng tìm kiếm người tài khắp thiên hạ. Phạm Chuy được dùng, dâng vua Tần mưu “viễn giao cận công” (giao kết nước xa, chinh phạt nước gần), đặt nền móng cho nước Tần thống nhất Trung Quốc thời cổ. Câu chuyện trên được chép trong sách Đông chu liệt quốc (Nhà xuất bản Khoa học xã hội -1988).

Nước ta giai đoạn Lê trung hưng, Nguyễn Kim là trọng thần triều đình chống lại nhà Mạc tiếm ngôi vua Lê. Sau khi Nguyễn Kim bị đầu độc chết, con rể của Nguyễn Kim là Trịnh Kiểm đã giết con trai của ông là Nguyễn Uông. Nguyễn Hoàng là em trai Nguyễn Uông, rất lo lắng không giữ nổi tính mạng.

Nguyễn Hoàng nhờ chị gái nói với anh rể Trịnh Kiểm xin cho mình vào trấn thủ xứ Thuận Hóa. Lúc bấy giờ đây là vùng đất xa xôi cằn cỗi, giặc cướp như ong, không ai muốn trấn giữ. Được Trịnh Kiểm chấp thuận, năm 1558, Nguyễn Hoàng cùng với con em Thanh Nghệ tiến vào đất Thuận Hóa.

Thoát được vào phương Nam, Nguyễn Hoàng và con cháu ông ra sức trọng dụng nhân tài, mở mang lãnh thổ và chống nhau với phương Bắc của con cháu Trịnh Kiểm. Đó là giai đoạn Trịnh- Nguyễn phân tranh trong lịch sử dân tộc ta.

Cuối cùng, cháu đời thứ 10 của Nguyễn Hoàng là Nguyễn Ánh đã hoàn thành việc thống nhất đất nước từ Nam đến Bắc. Nguyễn Hoàng là vị chúa Nguyễn đầu tiên nên lịch sử gọi là Chúa Tiên, người đặt nền móng cho mấy trăm năm vương triều nhà Nguyễn.

Tu Giả nước Ngụy và Trịnh Kiểm nước Nam đã làm những việc đại ác. Nhưng nếu không có những cái ác đó, Phạm Chuy không thể quyết chí sang Tần, Nguyễn Hoàng không đủ dũng khí vào Nam. Sự nghiệp lẫy lừng của Phạm Chuy và Nguyễn Hoàng nằm ngoài dự tính, nằm ngoài mong muốn của Tu Giả và Trịnh Kiểm. Đó phải chăng là tác dụng phụ của cái ác?

Một cây đu đủ đang vươn lên thì bị bẻ ngọn. Đó là một việc ác đối với phát triển. Nhưng ngay dưới chỗ ngọn bị bẻ, mấy mầm khác vươn lên, khiến cây đu đủ càng nhiều cành, sai quả. Đó là tác dụng phụ của cái ác mà cũng là lẽ tự nhiên.

Vỏ quýt dày sẽ có móng tay nhọn. Có người nghĩ ra phần mềm virus để phá hoại buộc các nhà lập trình phải nghĩ ra các phần mềm diệt virus. Quá trình này làm cho công nghệ ngày càng phát triển. Đó cũng là tác dụng phụ của cái ác.

Sao chỉ sáng khi đêm đen bao phủ. Không có đêm đen, ai biết sao sáng? Chưa ở vào tình huống gay go, nguy hiểm, khả năng phi thường chưa được bộc lộ. Về phương diện quốc gia, các nước nhỏ như Israel, Singapore bị dồn vào chân tường mới bật dậy ngoạn mục như ngày nay.

Có câu rằng con thuyền bị chìm là từ rò rỉ bên trong. Con người thất bại vì từ bên trong họ thiếu ý chí. Cuộc đời ai rồi cũng có lúc gặp trắc trở mà việc ta thán là không thể giải quyết. Hãy đón nhận mọi chuyện với tâm thế tích cực, hãy đón nhận mọi người như một lẽ tự nhiên. Người thiện sẽ cho ta kỷ niệm ngọt ngào, người ác sẽ cho ta bài học quý giá. Hãy biết ơn vì mọi điều, vì mọi điều đều dạy cho bạn một điều gì đó.

dhq