Mâm ngũ quả ngày Tết
Người Việt thường quan niệm, Tết là dịp khép lại những điều không may mắn của năm cũ và bắt đầu một hành trình mới với những hi vọng mới, xung lực mới, thể hiện rõ nét qua những lời chúc Tết cũng như những dự định, mục tiêu mà mỗi người tự đặt ra cho mình. Tết là dịp đặc biệt để mỗi người hướng về những giá trị truyền thống tốt đẹp, để các thành viên trong gia đình sum họp và tăng cường gắn kết tình làng, nghĩa xóm.
Nhắc đến Tết là nhắc đến mâm ngũ quả cùng mứt, kẹo, hoa mai, hoa đào tươi thắm và những món ăn đậm đà hương vị truyền thống như bánh chưng, bánh tét, thịt mỡ, dưa hành, nem rán, giò, chả… Đó là những đặc trưng trong mỗi gia đình khi tết đến, xuân về.
Các thành viên trong gia đình cùng nhau gói bánh chưng làm lễ vật thờ cúng tổ tiên trong ngày Tết
Theo phong tục truyền thống, cùng với việc chuẩn bị chu đáo các lễ vật trên bàn thờ gia tiên, mua sắm lương thực thực phẩm, vật dụng, đồ trang trí cần thiết cho ngày Tết, từ ngày 23 tháng Chạp, các gia đình tất bật dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị mâm cơm cúng và cá chép để làm lễ tiễn ông Công, ông Táo về trời. Đầm ấm nhất là phút giây cả gia đình cùng nhau gói bánh chưng, bánh tét, quây quần bên bếp lửa hay cùng ăn bữa cơm tất niên chiều 30 Tết, hàn huyên tâm sự về những vui buồn trong năm và háo hức chờ đón thời khắc giao thừa linh thiêng, chuyển giao của đất trời, vạn vật.
Bước sang mùng 1 Tết, các gia chủ sẽ lựa chọn những người hợp tuổi để xông đất với mong muốn có nhiều may mắn, bình an về sức khỏe, công việc trong năm mới. Đặc biệt, người Việt có phong tục chúc Tết: “Mồng 1 tết cha, mồng 2 tết mẹ, mồng 3 tết thầy”, thể hiện lòng hiếu thảo, sự tri ân của con cháu với ông bà cha mẹ, 2 bên nội ngoại và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.
Trong những ngày Tết, người Việt thường đi lễ chùa, cầu mong sức khỏe, bình an cho bản thân và gia đình trong năm mới
Theo đó, trong ngày mùng 1 Tết, mọi người sẽ hướng về nội tộc. Con cháu đến chúc Tết ông bà, bố mẹ có sức khỏe, sống lâu, sống thọ, anh em chúc nhau làm ăn phát đạt, gia đình an khang thịnh vượng; sau đó cùng nhau đi chúc Tết các gia đình trong họ tộc. Mùng 2 Tết, cả gia đình sẽ đến thăm, chúc Tết ông bà và các anh chị em gần xa bên ngoại. Đến mùng 3 Tết, mọi người đi chúc Tết thầy, cô giáo đã và đang có công dạy dỗ mình. Đi kèm với lời chúc Tết là những món quà, phong bao lì xì mừng tuổi với ý nghĩa mang lại nhiều điều may mắn, sung túc, thịnh vượng trong năm mới. Trong những ngày này, các gia đình cũng thường đi lễ và xin lộc, xin chữ đầu năm để cầu chúc cho mọi người, mọi nhà sức khỏe, hạnh phúc, tài lộc, học hành, thi cử đỗ đạt, công việc thuận lợi, hanh thông.
Phong tục xin chữ đầu năm thể hiện truyền thống hiếu học, trọng chữ nghĩa của dân tộc Việt Nam
Sau 3 ngày Tết, tùy vào hoàn cảnh và điều kiện mà các gia đình sẽ làm mâm cơm cúng, thường gọi là lễ hóa vàng để tiễn gia tiên về trời sau những ngày về ăn Tết cùng con cháu và cũng là để đón thần tài, thần lộc về cho gia đình trong năm mới.
Có thể thấy, với người Việt, Tết vừa gần gũi, vừa linh thiêng, là quãng thời gian mà mỗi cá nhân được bồi đắp thêm những tri thức, kinh nghiệm dân gian, bài học đạo lý, cách đối nhân xử thế thông qua những trải nghiệm, thực hành văn hóa cùng người thân. Tết chứa đựng những giá trị nhân văn, nhân bản, góp phần nuôi dưỡng, khơi dậy những cảm xúc đẹp, thánh thiện trong mỗi con người.
Trải qua năm tháng, đến nay Tết cổ truyền vẫn luôn được gìn giữ và trao truyền qua các thế hệ, trở thành điểm tựa, sức mạnh tinh thần giúp cá nhân, cộng đồng, dân tộc vượt qua những cam go, thử thách. Đặc biệt, trong những thập kỷ gần đây, khi đời sống kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, Tết cổ truyền của người Việt đã có sự giao thoa, kết hợp hài hòa giữa những yếu tố truyền thống và hiện đại, tạo nên những giá trị mới, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân.
Với nhiều người, Tết giờ đây không chỉ là “ăn Tết” mà còn là “chơi Tết”, “thưởng Tết”, du xuân; là cơ hội để lan tỏa yêu thương, sẻ chia, cầu chúc những điều an lành, hạnh phúc đến với những phận đời kém may mắn. Bởi thế mà mỗi dịp Tết đến hằng năm, các cấp, ngành, đoàn thể, địa phương, doanh nghiệp… luôn quan tâm chăm lo Tết cho người nghèo; tổ chức các chuyến thiện nguyện để tận tay trao gửi những món quà Tết đến với người nghèo, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa. Cùng với đó là những phiên “Chợ Tết 0 đồng”, “Chợ Tết nhân ái” được tổ chức tại nhiều địa phương với hàng trăm mặt hàng gia dụng, thực phẩm thiết yếu góp phần mang đến một cái Tết ấm áp, vui tươi cho những người có hoàn cảnh khó khăn, để mọi người, mọi nhà đều được đón Tết và không còn ai bị bỏ lại phía sau.
Chương trình “Chợ Tết nhân ái” Xuân Giáp Thìn 2024 do Hội Chữ thập đỏ tỉnh và UBND huyện Yên Lập phối hợp tổ chức
Một mùa xuân nữa lại về, ngày Tết cổ truyền đang chạm dần nơi góc phố, hiên nhà, khép lại một năm cũ và đón chào một năm mới đến, mang theo những rộn ràng, mong nhớ, hy vọng. Giữ gìn nét đẹp Tết Việt cũng chính là góp phần phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong cuộc sống đương đại, để mọi người thêm yêu quê hương, đất nước, gắn bó mật thiết với gia đình, cộng đồng và sống có trách nhiệm hơn với quá khứ, hiện tại và cả tương lai.
Nguồn: phutho.gov.vn